Bij het ontwerpen van de Zonvarkenstal is zo veel mogelijk rekening gehouden met de natuurlijke instincten van varkens. Zonvarken mag net als biologische varkens het 3 sterren Beter Leven Keurmerk gebruiken, maar het Zonvarkensysteem gaat veel verder dan de criteria voor 3 sterren Beter Leven voorschrijven. Zo blijven bij Zonvarken de biggen langer bij de zeug dan bij biologische varkens en hebben ook de vleesvarkens in hun leven toegang tot een onverharde buitenuitloop. Kom de Zonvarkens met eigen ogen bekijken bij een van onze boerderijen.

Het welzijn van onze zeugen

Onze zeugen leven op een boerderij met slechts 25 of 50 zeugen (moedervarkens). In een gangbaar houderijsysteem krijgen ze 2,4 keer per jaar biggen op een biologisch bedrijf 2,2 keer per jaar en bij ons precies 2 keer per jaar. Dat komt omdat de biggen bij Zonvarken langer bij de moeder kunnen blijven, namelijk 8 weken. Rond 8 weken ligt ook het natuurlijk speenmoment; de zeug begint de biggen te weigeren om nog te zogen.
De
hokken hebben 4 zones; om te slapen, vreten, spelen en mesten. Een deel is binnen in het stro en een deel is buiten. De zeugen leren de biggen in deze 8 weken precies waar ze wat moeten doen. Zo wordt een deel van het voer op de vloer verstrekt om het natuurlijke wroeten mogelijk te maken. Na 8 weken gaan de zeugen terug naar het zeugenverblijf waar ze toegang hebben tot een bongerd. Dat is een boomgaard met gras, fruitbomen en toekomstig ook een modderpoel. De zeugen kunnen in de bongerd heerlijk in de aarde wroeten, tegemoetkomend aan de instincten en behoeften van varkens. Ook is er permanent een borstel waar de zeugen zich lekker kunnen schuren. De boomgaard is aangepland met inheemse beplanting en er zijn tevens bijenhotels gesitueerd.
De relatieve kleinschaligheid van de boerderij zorgt er voor dat de boer meer aandacht heeft voor elk individueel dier.
Wij verwachten dat de lagere productie van onze zeugen en de lange tijd dat ze hun biggen kunnen verzorgen ertoe bijdragen dat de levensduur van de zeugen langer is en er minder biggensterfte zal zijn.
Zeugen in de wei bij Zonvarken

Natuurlijk instinct

Om maximaal tegemoet te komen aan natuurlijke instincten van varkens is in de eerste plaats een ruime leefomgeving nodig. Bij Zonvarken lopen de zeugen altijd los, ook rond het werpen. Ze krijgen zo de kans om een echt biggennest te maken.  
Varkens staan bekend om hun sterke wroetschijf. Een deel van het voer wordt meerdere keren per dag op de vloer verstrekt zodat ze met hun wroetschijf op zoek gaan naar eten. Alle varkens hebben 24/7 toegang tot een buitenuitloop. De dragende zeugen hebben toegang tot een wei met bomen. Maar ook de biggen en vleesvarkens krijgen periodiek toegang tot een onverharde uitloop en hebben zo de kans om echt te wroeten in de aarde. Speciaal daarvoor wordt een biggentuin ingericht.
varken in de zon
Zonvarken

Ingrepen bij onze biggen

Voor maximaal dierenwelzijn én het lekkerste stuk vlees is alles bij Zonvarkens gericht op het voorkomen van stress. Rust in de stal door gebruik van veel hout, geen varkens verplaatsen en geen groepen varkens mengen.
Zonvarkens behouden uiteraard hun lange staart. Een varken toont haar welbehagen met de staart. Een varken dat lekker in haar vel zit, heeft meestal een krullende staart. Een krul in de staart van het varken is dus eigenlijk het beste keurmerk dat er is; het varken is gelukkig. Onze biggen krijgen op ongeveer 10 dagen leeftijd een wettelijk verplicht oornummer.
De veterinaire begeleiding op de verschillende bedrijven met Zonvarkens gebeurt door 1 dierenarts. Samen met haar en de boeren streven we naar zo min mogelijk entingen en uitsluitend curatief medicijngebruik. We zijn van mening dat je dieren niet moet laten lijden en ze medicatie moet geven als daar aanleiding voor is. Dit komt gelukkig zeer zelden voor bij Zonvarkens mede omdat er geen aanvoer is van vreemde dieren en de biggen vanaf geboorte tot slacht niet meer gemengd worden met andere varkens.

Halvering biggensterfte

Zonvarken heeft een eigen kruising ontwikkeld; ´de outdoor-zeug´. Zonvarken kiest hiermee niet voor het varkensras dat de meeste biggen geeft, maar voor een varken dat sterke biggen geeft en goed voor de biggen zorgt. De zeug loopt los in het kraamhok. Met de bijzonder goede moedereigenschappen van de zeug, de kleinere toom, de situering van het biggennest en de extra aandacht die we met extra mankracht vanuit Coöperatie Zonvarken in de week van werpen aan de zeugen geven, doen we er alles aan om het laagst mogelijke uitval te realiseren in de eerste kritische fase. We streven naar een halvering van de biggensterfte ten opzichte van het landelijke gemiddelde.
De lange periode dat de zeugen bij de biggen blijven geeft de biggen lange tijd beschikking over hoogwaardige moedermelk en voorkomt een dip bij de overstap naar vast voer. Dit gecombineerd met het niet verplaatsen van de biggen tot aan de slacht, heeft tevens een zeer positieve uitwerking op sterftecijfers.

Slacht

Maximaal dierenwelzijn houdt niet op zodra de varkens het bedrijf verlaten. Rond slachttransport en slacht doen we er alles aan om stress te reduceren.  De varkens gaan per leefgroep in een open vrachtwagen. De dieren worden in alle rust de vrachtwagen in geleid door de boer zelf. Bij warm weer vervoeren we alleen varkens in de vroege ochtend. Toekomstig willen we de varkens ruim van te voren al trainen hoe het is om een vrachtwagen in te lopen.
Bij het laden en het transport naar de slachtplek staat het voorkomen van stress bij de varkens voorop. Zonvarkens worden geslacht bij een slachthuis dat door Eyes on Animals gecoacht is om zo stressvrij mogelijk te slachten en waar het proces tot het doden rustig verloopt.
De medewerkers van het slachthuis die met de levende varkens werken, stellen dierenwelzijn voorop en proberen stress bij de varkens te voorkomen. De medewerkers die in het verdere traject in het slachthuis werken, hebben de kwaliteit van het vlees en hygiëne als prioriteit.

Zonvarken